Idea powołania biblioteki publicznej w Marklowicach zrodziła się już na początku 1948 r. W protokole z posiedzenia Gminnej Rady Narodowej z dnia 19 stycznia 1948 r. W punkcie 3c. widnieje następujący zapis: „...na wniosek Towarzystwa Czytelni Ludowej w Marklowicach z dnia 12 stycznia 1948 r. zwalnia się go od podatków z zabawy ludowej, która odbędzie się dnia 1 lutego 1948 r. gdyż kwota ta zostanie przeznaczona na zakup książek. Protokół podpisali: ówczesny wójt – Musioł Teodor, podwójt – Szlachta Jan, Prochasek Emil oraz 16 radnych.

W dniu 27 lutego 1948 r. odbyło się następne posiedzenie Gminnej Rady Narodowej, która jednogłośnie powzięła następującą uchwałę” „Po przeczytaniu okólnika nr 10 Kancelarii Rady Państwa z dnia 26 stycznia 1948 r. i okólnika nr 11/48 Powiatowej Rady Państwa w Rybniku z dnia 7 lutego 1948 r. wybrano Komitet Biblioteczny w następującym składzie:

• Musioł Tadeusz
• Celary Franciszek
• Salamon Franciszek
• Michalski Magdalena
• Zgorzyński Bernard

Komitet Biblioteczny miał ściśle współpracować z tutejszą Komisją Oświatową, której przewodniczył Michał Mróz – ówczesny kierownik SP-3. Gminna Komisja Oświatowa spotkała się następnie w dniu 26 maja 1948 r. Oprócz członków komisji na spotkanie przybyli przedstawiciele partii politycznych i społeczeństwa oraz podinspektor ob. Babuchowski jako przedstawiciel Powiatowej Komisji Oświatowej w Rybniku. W protokole z tego spotkania wspomniane jest m.in. że:

• w urzędzie gminy jest sala przeznaczona na świetlicę gminną, w której będzie się mieścić biblioteka gminna, dzięki subwencji miejscowej spółdzielni zakupiono już dzieła, które trzeba dać najpierw oprawić,
• ob. Babuchowski zaznaczył, że każda dzielnica Marklowic, tj. Marklowice Dolne, Górne i Chałupki muszą mieć swoją bibliotekę,
• bibliotekarz musi być zatwierdzony przez Inspektorat Szkolny oraz musi odbyć specjalny kurs którego koszta poniesie gmina. Ze względu na trudności finansowe gminy zaproponowano aby na kurs wysłać tylko jednego kandydata na bibliotekarza zamiast trzech (koszt kursu wynosił wtedy 1.000 zł. od osoby),
• bibliotekarz będzie miał pod nadzorem jednego nauczyciela.

Kolejne posiedzenie Gminnej Komisji Oświatowej odbyło się w dniu 12 lipca 1948 r. Obecni byli: ówczesny wójt gminy Marklowice – Szlachta Jan, Przewodniczący Komisji – Mróz Michał – jednocześnie kierownik SP-3, Michalski Paweł – kierownik SP-1, Lach Edward – kierownik SP-2, Przewodniczący Gminnej Rady Narodowej – Salamon Jan oraz radni: Krypczyk Alojzy, Kłosok Paweł, Kareta Jan. Ob. Lach Edward wyjaśnił, że „na kurs bibliotekarzy w Rybniku mimo usilnych starań z jego strony nikt się nie zgłosił, zaś kandydatka wysunięta przez ob. Kłosok Irenę okazała się pod względem politycznym „nieodpowiednią”.

Kolejny ważny etap w powojennych dziejach biblioteki otwiera dzień 14 sierpnia 1948 r., kiedy to na posiedzeniu Gminnej Rady Narodowej po przeczytaniu okólnika nr 54 Kancelarii Rady Państwa z dnia 21 lipca 1948 r. postanowiono jednogłośnie zorganizować bibliotekę gminną. Uchwalono też dodatkowy kredyt w kwocie 50.000 zł. w dziale 7 budżetu na ten cel. Jako lokal na pomieszczenie biblioteki miała służyć świetlica w tutejszym Zarządzie Gminnym. Jednocześnie powołano Gminną Komisję Społeczną do walki z analfabetyzmem w skład której weszli: przewodniczący ob. Salamon Jan, zastępca – ob. Szlachta Jan, oraz członkowie: Mróz Michał, Zgorzyński Bernard, Lach Edward i Tomasiak Aniela.

Po raz ostatni w roku 1948 Gminna Komisja Oświatowa obradowała w dniu 30 grudnia. Sprawy dotyczące utworzenia biblioteki gminnej referował ob. Salamon Alojzy, który ukończył specjalistyczny kurs biblioteczny. Z rozdzielonej nadwyżki budżetowej i kwoty przyznanej przez Walne Zebranie Spółdzielni zakupiono pierwsze książki dla biblioteki, które zostały” przez chciwych czytania rozpożyczone, a przez nikogo nie zapisane. Obecnie są wielkie trudności ze skompletowaniem tych książek i prosi się zebranych o pomoc w tym względzie. Część zakupu oddano do oprawy po cenie 125 zł. za egzemplarz”. Również pod koniec roku ob. Alojzy Salamon otrzymał zawiadomienie o przydziale 500 tomów dla tutejszej biblioteki.

W swym referacie podkreślił on również potrzebę powstania trzech punktów bibliotecznych i prosił o wysłanie po jednym kandydacie z Marklowic Górnych i Chałupek na krótkoterminowy kurs bibliotekarski. O wytypowanie przyszłych kandydatów na bibliotekarzy poproszono tamtejszych kierowników szkół. Równocześnie Gminna Rada Narodowa uchwaliła w budżecie na rok1949 dodatkową kwotę na książki w wysokości 20 000 zł., a także wynagrodzenie bibliotekarzy pracujących w punktach bibliotecznych w wysokości 1000 zł. miesięcznie. Podjęto także decyzję o utworzeniu tzw. „ruchomych walizek bibliotecznych”, aby spełniło się pragnienie naszego wieszcza Adama Mickiewicza „że polska książka ma się znaleźć pod każdą polską strzechą”.

Dnia 10 stycznia 1949 r. Gminna Komisja Oświatowa na swym pierwszym posiedzeniu ułożyła szkic uroczystości otwarcia biblioteki publicznej w Marklowicach. Ówczesny kierownik SP-1 ob. Kareta Jan przyrzekł wziąć czynny udział w tej uroczystości wraz z młodzieżą szkolną, zaś ob. Mróz Michał – przewodniczący Gminnej Komisji Oświatowej został zobowiązany do wygłoszenia okolicznościowego przemówienia.

Pierwsze książki biblioteki gminnej zostały zarejestrowane w księdze inwentarzowej z datą 16 stycznia 1949 r. przez pierwszego bibliotekarza Alojzego Salamona. Zostały one przydzielone w ilości 510 sztuk przez Naczelną Dyrekcję Bibliotek działającą przy Ministerstwie Oświaty. Następną dostawę stanowiły książki również przekazane przez Ministerstwo Oświaty w związku z uroczystością z okazji 22 lipca 1949 r. Przydział ten stanowiło 68 książek obejmujących ówczesne nowości z wszystkich dziedzin z szczególnym uwzględnieniem literatury społeczno-politycznej. Ogółem w pierwszym roku istnienia biblioteki zarejestrowano 767 książek spośród których wiele zachowało się w doskonałym stanie i po dzień dzisiejszy służy czytelnikom. W pierwszych latach istnienia biblioteka mieściła się w jednym pomieszczeniu wspólnym z wójtem gminy w budynku przy ul. Żorskiej 171 (budynek dawnej gminy) i była czynna w godzinach popołudniowych po zakończeniu urzędowania wójta. W pierwszych trzech latach istnienia biblioteką kierowali kolejno: Alojzy Salamon, Władysław Kuczera, Regina Rduch, Katarzyna Radecka.

Od dnia 1 lipca 1952 r. kierownictwo biblioteki objęła Joanna Fojcik. Księgozbiór liczył już wtedy 1859 pozycji. W kolejnych latach biblioteka przechodziła szereg zmian organizacyjnych i merytorycznych. Do roku 1955 nadzór merytoryczny nad gminną biblioteką publiczną w Marklowicach sprawowała biblioteka powiatowa z Rybnika. Już w tym okresie biblioteka marklowicka należała do najlepiej pracujących w powiecie. W czerwcu 1954 r. została wyróżniona i nagrodzona srebrną odznaką Przodownika Czytelnictwa Wiejskiego na Zlocie Wojewódzkim. Biblioteka marklowicka przystąpiła także do Ogólnopolskiego Konkursu Czytelników Wiejskich wraz ze Związkiem Samopomocy Chłopskiej ZMP. Konkurs został zorganizowany przez Centralny Zarząd Bibliotek W Warszawie, w roku X-lecia Polski Ludowej zaś jego hasło brzmiało: „w każdym domu czytelnik, w każdej świetlicy zespół czytelniczy”. Jako pierwszy swoją ankietę sprawozdawczą złożył ówczesny przewodniczący Gminnej Rady Narodowej – Stefan Grabiec, jako drugi małorolny Paweł Kowalski, który to „zimową porą czytał książki i broszury rolnicze przynoszone z Gminnej Biblioteki”. Ogółem w konkursie brało udział 100 uczestników a książka była czytana w każdym domu przez młodzież i dorosłych. Konkursy te w dużym stopniu przyczyniały się do wzrostu ilości czytelników i wypożyczeń: - czytelników w 1955 r. zanotowano 308, zaś wypożyczeń 4035. Biblioteka posiadała książek zainwentaryzowanych 1888 zaś niezainwentaryzowanych 150 z powodu braku pomieszczenia.

W roku 1955 biblioteka w Marklowicach otrzymała prawa biblioteki gromadzkiej i przeszła pod bezpośredni nadzór Powiatowej Biblioteki Publicznej w Wodzisławiu Śl. Placówka nadal mieściła się w budynku przy dawnej ulicy Żorskiej 141 gdzie zajmowała jedno pomieszczenie sąsiadujące z świetlicą gromadzką. Pozwalało to na organizowanie różnego rodzaju imprez czytelniczych, konkursów, wystawek. Szczególnie uroczyście obchodzono wtedy majowe „Dni Oświaty Książki i Prasy”, podczas których odbywały się wieczory pięknego czytania, wieczory bajek dla dzieci. Rok 1955 został ustalony przez Światową Radę Pokoju jako „Rok Mickiewiczowski”. W całym kraju uroczyście obchodzono setną rocznicę śmierci najwybitniejszego poety polskiego. Do obchodów włączyła się również nasza biblioteka. W jej lokalu zorganizowano wystawę poświęconą poecie, odbyło się także głośne czytanie bajek i wieczór Mickiewiczowski dla dzieci. Czytelnicy biblioteki marklowickiej zostali nagrodzeni w Konkursie Znajomości Dzieł Adama Mickiewicza. Przy bibliotece działał kilkunastoosobowy aktyw czytelniczy który uważany był za jeden z najlepiej zorganizowanych w powiecie.

W maju 1956 roku w budynku PGR został otwarty pierwszy punkt biblioteczny w naszej wsi. Początkowo prowadziła go pani Joanna Fojcik, która jednocześnie kierowała biblioteką macierzystą. W pierwszym dziesięcioleciu istnienia księgozbiór biblioteki osiągnął liczbę 3006 tomów. W 1959 r. zarejestrowanych było 291 czytelników, którzy wypożyczyli 3598 książek czyli na jednego czytelnika przypadało 12,3 wypożyczeń. Biblioteka była czynna przez 126 dni w roku. Drugie dziesięciolecie swojego istnienia Gromadzka Biblioteka Publiczna w Marklowicach obchodziła już w lepszych warunkach lokalowych. W sprawozdaniu za rok 1967 czytamy: ”...biblioteka posiada wszystkie warunki do prawidłowego spełnienia swoich zadań gdyż dysponuje estetycznie urządzoną czytelnią z 16 miejscami siedzącymi, zaś powierzchnia lokalu wynosi 40m2”. Czytelnicy biblioteki stanowili 11% ogółu mieszkańców gromady, zaś wypożyczenia w ciągu roku wyniosły 6836 pozycji. Zasięg działania biblioteki był duży dzięki działającym wtedy trzem punktom bibliotecznym prowadzonym w bardziej odległych częściach wsi. Punkt biblioteczny w Marklowicach-Chałupkach prowadziła pani Ruta Musioł, w Marklowicach Górnych pani Helena Piprek-Bylińska, w Marklowicach Pradze pani Cecylia Maks. W bibliotece macierzystej zatrudnione były dwie pracownice (po pół etatu). Pani Joanna Fojcik prowadziła przede wszystkim prace z czytelnikami, zaś „młodsza siła” pani Kornelia Potysz wykonywała prace techniczne. W sprawozdaniu opisowym z prac biblioteki w 1967 r. zanotowano również: „w przypadku tej placówki stwierdza się prawidłową współpracę z działającymi na terenie gromady organizacjami społecznymi i politycznymi. Z tymi organizacjami biblioteka współpracuje przy okazji licznych imprez i wieczorów bibliotecznych oraz wprowadza inne ciekawe formy pracy”. Dwudziestolecie istnienia biblioteka marklowicka zakończyła jako placówka zaspokajająca potrzeby czytelnicze. W 1969 r. księgozbiór liczył 4972 woluminy, zaś 536 zarejestrowanych czytelników wypożyczyło 5184 książek. Księgozbiór mimo corocznego wzrostu był jeszcze niewystarczający – wynosił 90 tomów na 100 mieszkańców (dla porównania w 1998 r. wynosił 320 książek na 100 mieszkańców). Zmiany administracyjne wprowadzone w 1975 r. spowodowały również zmiany w sieci bibliotecznej. W wyniku reformy Marklowice stały się dzielnicą Wodzisławia Śl., zaś biblioteka została mianowana filią nr 3 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wodzisławiu Śl.

W tym samym roku bibliotece przydzielono pomieszczenie o powierzchni 60m2 usytuowane na parterze w budynku dawnego przedszkola.Placówką nadal kierowała wielce zasłużona pani Joanna Fojcik. Biblioteka posiadała w swej sieci 3 punkty biblioteczne: punkt czytelniczy w Marklowicach Górnych mieścił się w budynku dawniejszej SP-3 i był obsługiwany przez nauczycielkę tej szkoły Helenę Piprek-Bylińską. Punkt czytelniczy w Marklowicach-Chałupkach prowadziła nadal pani Ruta Musioł, a swoją siedzibę miał w obecnej SP-2. Trzeci punkt biblioteczny w Marklowicach Pradze obsługiwała pani Helena Madziar, zaś lokal stanowił 1 pokój w prywatnym domu osoby prowadzącej punkt. Lata 70 to okres dynamicznego rozwoju sieci bibliotecznej i wzbogacenie oferty czytelniczej. W roku 1979 z usług biblioteki marklowickiej korzystało 931 czytelników, którzy w ciągu całego roku wypożyczyli 13.233 pozycje książkowe. Księgozbiór biblioteki liczył wówczas 11.303 tomy. W placówce zatrudnione były 2 osoby: funkcję kierownika pełniła nadal pani Joanna Fojcik, zaś w niepełnym wymiarze godzin zatrudniona była jej wnuczka pani Hanna Franiczek. W roku 1981 odeszła na zasłużoną emeryturę pani Joanna Fojcik, zaś na stanowisko kierownika biblioteki powołano Jolantę Węglorz i ten stan utrzymuje się do dnia dzisiejszego. W połowie roku 1987 ze względu na pilną potrzebą rozbudowy przedszkola biblioteka została przeniesiona do budynku administrowanego przez KWK „Marcel”, położonego przy ulicy Wyzwolenia 259 (tzw. „dworku”). Początkowo księgozbiór liczący 17.934 tomy zgromadzono tylko w jednej sali ,gdyż drugie pomieszczenie z 25 miejscami siedzącymi służyło jednocześnie ówczesnym organizacjom społeczno-politycznym. W dwa lata później tj. w 1989 r. księgozbiór rozmieszczono w dwóch salach o łącznej powierzchni 66m2 . W 40-lecie istnienia – w 1989 r. biblioteka w naszej miejscowości zgromadziła bogaty księgozbiór liczący 19.637 woluminów na który złożyło się 4275 książek dla dzieci, 7982 książek dla dorosłych i 7380 pozycji z literatury popularno-naukowej. W ciągu roku 1989 zarejestrowano 983 czytelników, którzy wypożyczyli 14.039 książek. Przy bibliotece macierzystej nadal funkcjonowały 3 punkty biblioteczne. Rok 1995-przełomowy w dziejach naszej miejscowości zapoczątkował pozytywne zmiany na przyszłość również w odniesieniu do biblioteki gminnej. Uchwałą nr IV/31/95 Rady Gminy z dnia 24 maja 1995 r. dotychczasową filię nr 3 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Wodzisławiu Śl. przekształcono w Gminną Bibliotekę Publiczną w Marklowicach i nadano jej statut. Tym samym marklowicka książnica po dwudziestu latach funkcjonowania w strukturze dużej placówki stała się jednoosobową samorządową jednostką organizacyjną podległą Wójtowi Gminy. Na mocy uchwały nr XXVIII/132/2001 Rady Gminy Marklowice z dnia 25 stycznia 2001 r. biblioteka otrzymała osobowość prawną jako instytucja kultury funkcjonująca w ramach systemu finansów publicznych i w tym kształcie działa po dzień dzisiejszy.

Przychylny stosunek władz samorządowych oraz troska o rozwój czytelnictwa sprawiły, że od momentu przejęcia finansowania biblioteki przez Gminę nastąpiła znacząca poprawa warunków działalności oraz podstawowych wskaźników zasięgu czytelnictwa. Ogromnym osiągnięciem była zmiana lokalizacji placówki oraz jej wyposażenie w nowe meble i urządzenia co nastąpiło w 2004 r. wraz z oddaniem do użytku nowoczesnego budynku Gimnazjum. Wcześniej tj. w latach 1987-2004 siedzibą biblioteki był tzw.”Dworek” na Osiedlu Kolorowym. W roku 2002 w wyniku awarii instalacji wodnej w w/w budynku nastąpiło katastrofalne w skutkach zalanie pomieszczeń biblioteki, a w konsekwencji całkowite zniszczenie ponad 3 tys. woluminów oraz zniszczenie wyposażenia.Przeniesienie biblioteki do nowej siedziby w ścisłym centrum Gminy oraz w centrum edukacyjnym wsi okazało się niezwykle korzystne. [foto gimnazjum] Obecnie w nowej siedzibie budynku Gimnazjum książnica zajmuje 3 pomieszczenia o powierzchni ponad 120 m². W bajecznie kolorowych i estetycznych wnętrzach wyodrębniono wypożyczalnie dla dzieci najmłodszych, dla dzieci starszych oraz dla osób dorosłych. Lokal jest całkowicie przystosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, posiada dodatkowe oddzielne wejście bezpośrednio od strony parkingu. Placówkę kompleksowo wyposażono w nowe, estetyczne meble biblioteczne oraz w sprzęty elektroniczne w tym: komputery z bezpłatnym dostępem do Internetu a także w urządzenia wielofunkcyjne do drukowania, kopiowania, skanowania. W/w urządzenia znacząco wpłynęły na poprawę jakości usług świadczonych przez bibliotekę, na komfort pracy zatrudnionych tam osób a tym samym na wzrost społecznej roli placówki w środowisku gminy.

W dwudziestoleciu funkcjonowania biblioteki w reaktywowanej Gminie Marklowice zanotowano dynamiczny wzrost podstawowych wskaźników zasięgu czytelnictwa tj. liczby zarejestrowanych użytkowników, liczby wypożyczeń oraz wielkości księgozbioru. Liczba czytelników w minionym dwudziestoleciu kształtowała się następująco:

• 995 - osób zarejestrowanych w roku 1995,
• 1358 - osób zarejestrowanych w roku 2005,
• 1508 - osób zarejestrowanych na koniec 2014 r.

Wzrost liczby zarejestrowanych czytelników prowadził tym samym do wzrostu ilości udostępnionych woluminów. Liczby w tym zakresie przedstawiały się następująco:

• 1995 r. - wypożyczono 19.885 pozycji książkowych,
• 2005 r. - wypożyczono 25.579 pozycji książkowych,
• Koniec 2014 r. - wypożyczono 29.043 pozycje książkowe.

Dzięki wystarczającej ilości środków finansowych na zakup nowości wydawniczych w minionym dwudziestoleciu zbiory biblioteki wzbogaciły się ogółem o 5.886 cennych i poszukiwanych przez czytelników woluminów. Nic więc dziwnego, że w tzw. agregatowym indeksie aktywności bibliotek województwa śląskiego marklowicka książnica od lat zajmuje zaszczytne pierwsze miejsce w grupie 9 bibliotek powiatu wodzisławskiego.

Współczesna nowoczesna biblioteka publiczna pełni różnorodne funkcje: edukacyjno-oświatową, kulturalną, rozrywkową oraz informacyjną. Wedle tej zasady stara się prowadzić swą działalność również marklowicka biblioteka. Jako ogólnodostępna służy społeczności lokalnej nie tylko w zakresie udostępniania zbiorów, ale dostarcza też rozrywki, wzbogaca rozwój intelektualny, rozwija zainteresowania oraz zamiłowania swoich użytkowników. Do stałych form pracy placówki należą zajęcia z dziećmi: lekcje biblioteczne, spotkania z ciekawymi ludźmi, liczne konkursy oraz udział w akcjach czytelniczych o zasięgu lokalnym i ogólnopolskim jak np. akcja „Cała Polska czyta dzieciom”. Od wielu lat bardzo dobrze układa się współpraca biblioteki w tym zakresie z miejscowym przedszkolem oraz szkołami ponieważ bibliotekarze wychodzą z założenia, że czytanie dziecku jest najskuteczniejszą metodą wychowania czytelnika-człowieka samodzielnie myślącego, posiadającego wiedzę i umiejętność jej przetwarzania.

W roku 2006 w marklowickiej książnicy utworzono Galerię „Przy książkach”, która stała się miejscem prezentacji dokonań twórczych zarówno dzieci i młodzieży, twórców nieprofesjonalnych, jak i znanych artystów.

Aby sprostać wyzwaniom „wieku informacyjnego” biblioteka zapewniła swoim użytkownikom darmowy dostęp do ogólnoświatowej sieci Internet. W minionym roku placówka została wyposażona w wysokiej klasy sprzęt komputerowy sfinansowany ze środków Związku Gmin i Powiatów Subregionu Zachodniego w ramach projektu „Internet w każdym domu. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w Subregionie Zachodnim Województwa Śląskiego”. Mieszkańcy Gminy mają tu również możliwość skorzystania z usług kserograficznych.

W bieżącym roku 2015 zakończy się proces komputeryzacji zbiorów bibliotecznych w systemie LIBRA. Odtąd czytelnicy będą mieli możliwość zdalnego przeglądania katalogu zbiorów bibliotecznych, rezerwowania potrzebnych pozycji książkowych czy też przedłużania terminu zwrotu materiałów bibliotecznych za pośrednictwem strony internetowej biblioteki bez konieczności wychodzenia z domu.

Podsumowując, można z całą pewnością stwierdzić, iż z coraz bogatszych zbiorów biblioteki korzysta z roku na rok coraz liczniejsza rzesza użytkowników - trudno więc mówić w tym przypadku o kryzysie czytelnictwa i spadku zainteresowania książką i biblioteką. Biblioteka nadal będzie się starała jak najlepiej służyć całemu środowisku, świadczyć usługi tradycyjne a jednocześnie nowe i zmieniające się zgodnie z oczekiwaniami społeczeństwa XXI wieku. Będzie podejmować działania zgodne z wyznacznikami nowoczesnego bibliotekarstwa służące idei tworzenia ”Europy Bibliotek”.